دکتر محمد شریف ملک زاده
صنعت گردشگری در سطح جهان با تبادل بیش از 800 میلیون گردشگر بین کشورهای مختلف و گردش مالی حدود 900 میلیارد دلاری خود، در بین چند صنعت عمده جهان و اولین صنعت در بخش خدمات قرار دارد. آثار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی گردشگری از چنان اهمیتی برخوردار است که بیشتر کشورهای جهان، رونق آنرا در دستور کار دولتها و بخش خصوصی خود قرار داده اند.
کشور ایران نیز با برخورداری از جاذبه های منحصر بفرد تاریخی، طبیعی و معنوی و بهره مندی از نیروی کار جوان و تحصیلکرده و عزم جدی مسئولان دولتی و تشکلهای بخش خصوصی، قصد دارد با برنامه ریزی علمی و بکارگیری تمامی ظرفیتهای موجود، سهم واقعی خود را از بازار عظیم این صنعت در سطح بین الملل بدست اورد.
جایگاه صنعت گردشگری در اشتغالزائی، ارزآوری، محرومیت زدائی و توزیع عادلانه ثروت ملی در میان اقشار مختلف جامعه، تقویت روحیه خودباوری در بین جوانان، تقویت تعاملات فرهنگی و سیاسی با سایر کشور و تاثیرات انکارناپذیر در بالا بردن رفاه عمومی مردم می تواند ضامن امنیت کشور نیز باشد.
نتایج و برکات ناشی از توسعه گردشگری در ابعاد داخلی و جذب گردشگران خارجی به کشور موجب می شود، افراد باتجربه و علاقه مند وظیفه خود بدانند تا در جهت تحقق اهداف دولت خدمتگزار گام بردارند و فعالیت در این صنعت را بعنوان یک تکلیف آغاز نمایند.
ایده گردشگری با علائق ویژه که از ابتکارات بی نظیر دولت نهم به شمار می رود باعث خواهد شد تا با عنایت به تنوع جاذبه های گردشگری کشور و تخصصی تر شدن خدمات مطابق سلیقه و خواست مردم و گردشگران، بسترهای لازم جهت پر کردن اوقات فراغت خانواده ها و آحاد مختلف جامعه و ارائه خدمات مناسب و در شان این مردم بافرهنگ فراهم گردد که به نوبه خود راه را برای جذب گردشگران بین المللی نیز هموارتر خواهد ساخت.
گردشگری در بسیاری از شهرها و مناطق توریستی جهان به صورت سنتی و برای جذب گردشگر عام برنامه‌ریزی و اداره می‌شود اما از بیش از یک دهه پیش تنوع فعالیت‌ها در شهرها و مناطق مقصد گردشگران از یک سو و تغییر شیوه‌های زندگی در کشورهای توسعه یافته از سوی دیگر موجب شد که تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌ها معطوف به جذب گردشگران خاص با علایق ویژه شود. در توضیح این موضوع باید گفت که امروز جهانگردان مشکل‌پسندتر شده‌اند و در جستجوی محصولات گردشگری هستند که علایق خاص‌شان را برآورده کند؛ علایقی مانند تحصیل، ماجراجویی، درمان جسمی و آرامش روحی، ورزش، تجارت و... .
از سوی دیگر در کشورهای توسعه‌یافته، فعالیت‌های داخل منزل مانند باغبانی، تماشای تلویزیون، استفاده از کامپیوتر و همچنین فشار کار باعث شده که نگاه به برنامه‌های گذران وقت در خارج خانه نظیر سفر و جهانگردی سختگیرانه‌تر و گرایش به تعطیلات کوتاه مدت با برنامه‌ای خاص بیشتر شود. برای نمونه باید گفت که 30 درصد استرالیایی‌ها اصلا به تعطیلات سالیانه نمی‌روند، اما در عوض تمایل به گذران وقت در خانه و انجام کارهایی نظیر تعمیرات و رسیدگی به کارهای خانه بیشتر شده است و دلیل آن هم این است که اغلب آنها این نوع وقت گذرانی را نوعی سرمایه‌گذاری شخصی می‌دانند. بدین ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که تفریح به تنهایی نمی‌تواند انگیزه سفر به مناطق گردشگری باشد بلکه گردشگران باید مجاب شوند که سفر به یک شهر و منطقه گردشگری می‌تواند یک سرمایه‌گذاری شخصی باشد نه صرفا تفریح؛ سرمایه‌گذاری برای:
-
رشد و سلامت جسمی و روحی
-
فراگیری و آموزش
-
سرمایه‌گذاری توسعه تجارت و ایجاد روابط
-
تقویت هویت فردی و آرامش درونی
-
پیشرفت موقعیت اجتماعی
بدین ترتیب رقابت برای جلب اوقات فراغت اندکی که باقی مانده بیشتر شده و شهرهای مقصد سفر، برنامه‌های گردشگری متنوعی برای جلب سلیقه افراد ارائه می‌کنند. در این بین وجود تنوع محصولات برای جلب گردشگر خاص در شهر یا مقصد گردشگری، گردشگر را تشویق می‌کند که سفر به آن مقاصد را نه فقط تفریح، که نوعی سرمایه‌گذاری شخصی ببیند. بعضی از شهرها و مناطق توریستی به دلیل ارائه محصولات متنوع گردشگری در گذشته، امروز نیز در جذب گردشگر با علایق ویژه موفق‌تر عمل می‌کنند. در این گزارش به نمونه‌های بازار گردشگری علایق خاص اشاره شده که گردشگری سلامت به عنوان شاخص‌ترین انواع گردشگری با علایق وگردشگری با علائق ویژهیشتری معرفی شده است.
